1 Górka Chełmska z Bazyliką p.w. Narodzenia NMP
Nad miastem dumnie prezentuje się niewielkie wzniesienie zwane Górką Chełmską lub wzgórzem unickim z monumentalną Bazyliką, która w XVI wieku była… cerkwią prawosławną. Następnie przekształciła się w katedrę unicką, aby stać się rzymskokatolickim kościołem parafialnym. Budowla zbudowana została w stylu barokowym w typie bazylikowym. We wnętrzu uwagę przykuwają kolumny, gzymsy oraz obramowania okienne, a także witraż umieszczony nad ołtarzem, przedstawiający Trójcę Świętą. Na Górce znajdziemy też kompleks budynków, m.in. pałac biskupów unickich, dzwonnice, z której tarasu widokowego można podziwiać panoramę miasta oraz Bramę Uściłuską (Zamkową), czyli najstarszy zachowany do dzisiaj obiekt Chełma. Na Górce Chełmskiej stoi też (w miejscu grodziska obronnego) sztucznie usypany Kopiec Niepodległości z Krzyżem Jubileuszowym.
Adres: ul. Lubelska 2
Wejście na dzwonnicę w miesiącach letnich w dniu powszednie od 10:00 do 16:00 za drobną opłatą
2 Rynek Chełmski
Z Górki Chełmskiej kierując się ulicą Lubelską dotrzemy do Rynku, czyli Placu Edwarda Łuczkowskiego – znanego i cenionego chełmskiego społecznika. Obecny Rynek znajduje się w miejscu historycznego Rynku miasta i stanowi jego serce. Plac został zrewitalizowany, dzięki czemu można zobaczyć pozostałości dawnego ratusza z XV wieku. Obok znajduje się kamienica starosty Węglińskiego. Na Rynku umiejscowiony jest także Pomnik Poległych za Ojczyznę oraz zrekonstruowana studnia miejska. To doskonałe miejsce na odpoczynek, przerwę na kawę lub lunch.
Adres: pl. Łuczkowskiego
3 Kościół Rozesłania Apostołów z muzeum parafialnym
Mijając Rynek i kierując się dalej ulicą Lubelską dotrzemy do kolejnej atrakcji Chełma, czyli Kościoła Rozesłania Apostołów zbudowanego w latach 1753-1763 w stylu późnobarokowym. Jego wnętrze od czasu budowy zostało niezmienione, a sama budowla od zawsze i nieprzerwanie, nawet podczas zaborów i okupacji niemieckiej należała do katolików oraz Polaków. Kościół został zaprojektowany przez znanego włoskiego architekta Pawła Antoniego Fontanę. Pod koniec 2010 roku w kościele powstało Muzeum parafialne. Wewnątrz zobaczymy wiele eksponatów z różnych epok istnienia kościoła, a wśród nich m.in. relikwiarze bł. ks. Jerzego Popiełuszki i innych męczenników oraz te z drzewa Krzyża Świętego.
Adres: ul. Lubelska 55
Zwiedzanie muzeum:
Indywidualnie – każda niedziela po mszy o godz. 10:00
Grupowo – wcześniejszy kontakt z księdzem dyżurnym
4 Podziemia Kredowe
Nieopodal Kościoła Rozesłania Apostołów znajduje się największa atrakcja Chełma, czyli Podziemia Kredowe. Rozciągają się one pod powierzchnią Rynku i stanowią pozostałość po kopalni kredy. Dawniej w tym miejscu były mury obronne miasta i otaczająca je fosa. Najdłuższy chodnik chełmskich podziemi kończy się szybem wentylacyjnym dokładnie w miejscu dawnego, nieistniejącego ratusza. Od 1974 roku podziemia udostępnione są turystom do zwiedzania. Do dyspozycji zwiedzających jest 2-kilometrowa trasa, która trzeba zwiedzać w kasku i z latarką. Całość trwa około 50-60 minut, konieczne jest odpowiednie ubranie, ponieważ temperatura w podziemiach wynosi 9 stopni Celsjusza. Największą atrakcję stanowi Komnata Bielucha, w której można spotkać Ducha Bielucha.
Adres: ul. Lubelska 55A
Godziny wejść:
turyści indywidualni: 11:00, 13:00, 16:00; (w lipcu i sierpniu co godzinę od 11 do 16)
grupy zorganizowane: do uzgodnienia na 3 dni przed zwiedzaniem
Ceny: bilet normalny: 12 zł; bilet ulgowy: 9/8 zł
5 Cerkiew św. Jana Teologa
Na koniec wycieczki warto zobaczyć cerkiew prawosławną św. Jana Teologa, która notabene jest jedyną czynną na terenie Chełma. Nawet więcej: po odzyskaniu niepodległości przez Polskę jako jedyna z cerkwi nie została odebrana na rzecz Kościoła katolickiego ani zburzona. Świątynia została wybudowana w latach 1846–1852 z funduszy rosyjskich jako cerkiew wojskowa. Jednak w wychodząc naprzeciw napływającym rosyjskim urzędnikom i wojskowym o wyznaniu prawosławnym cerkiew stała się świątynią parafialną. Reprezentuje styl eklektyczny z urzędowym stylem bizantyjsko-rosyjskim. Z zewnątrz wyróżniają ją specyficzne dla cerkwi efektowne kopułki. W 1967 roku została wraz z dzwonnicą wpisana do rejestru zabytków. Z ciekawostek: w cerkwi znajdują się relikwie Krzyża Świętego.
Adres: ul. H. Sienkiewicza 1
