Kolebka rzemiosła tkackiego – poznaj atrakcje Turku

Wycieczkę warto zacząć od najważniejszego punktu w mieście, a jednocześnie jednej z większych atrakcji Turku – Starego Rynku (można również zetknąć się z nazwą Plac Wojska Polskiego). Pierwotnie rynek otaczały same drewniane budynki, jednak w drugiej połowie XIX wieku powoli w ich miejscu zaczęły powstawać znajdujące się tutaj do dzisiaj murowane, skromne kamienice (wszystkie dwu- albo trzypiętrowe, bo dawne rozporządzenia zabroniły niższej zabudowy). Co ciekawe mimo rzucającej się w oczy prostoty kamienic wszystkie wyposażone są w ozdobne balkony wykonane z żeliwa i w specyficzne elementy sprawiające wrażenie poziomego podziału budynków. Na tureckim rynku znajduje się wybudowany w latach 1872-1876 klasycystyczny ratusz i przepiękna fontanna, która pojawiła się tutaj już po II wojnie światowej. Dzisiaj plac Starego Rynku w Turku służy mieszkańcom i turystom głównie jako deptak spacerowy i miejsce, gdzie można odpocząć wśród wypielęgnowanych klombów kwiatów i secesyjnej zabudowy.

Nie odchodzimy daleko, bo kolejny punkt programu to Muzeum Miasta Turku im. Józefa Mehoffera (dawniej Muzeum Rzemiosła Tkackiego) znajdujące się przy Placu Wojska Polskiego. Instytucja mieści się w budynku zabytkowego, klasycystycznego ratusza wybudowanego w latach 1872-1876 (co istotne dla turystów – w tym samym budynku znajduje się także Punkt Informacji Turystycznej). Najbardziej wyjątkowa część muzeum to pomieszczenia, w których odtworzono wygląd tkackich domostw (pokój i kuchnia) razem z całym umeblowaniem, naczyniami, sztućcami i innymi akcesoriami kuchennymi oraz najważniejszymi dla tkaczy krosnami. Zwiedzający mogą zobaczyć także wystawę archeologiczną (składającą się z eksponatów wydobytych w wykopaliskach w okolicy Turku), etnograficzną (przedstawiającą dzieje tureckiego tradycyjnego rzemiosła, przede wszystkim włókienniczego), wystawę prezentującą ceramikę kultury łużyckiej, a także sale, w których zgromadzono pamiątki po Józefie Mehofferze z czasu jego pobytu w Turku.

Muzeum zaprasza od wtorku do piątku w godz. 8:00-18:30 oraz w soboty i niedziele w godz. 10:00-14:00; w sezonie wakacyjnym (lipiec, sierpień): od poniedziałku do piątku w godz. 8:00-15:30 oraz w soboty i niedziele w godz. 10:00-14:00.

Kierujemy się w stronę Placu Henryka Sienkiewicza, gdzie mieści się kolejna atrakcja Turku – kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Ten piękny, neogotycki budynek powstał w latach 1904-1913 i stanął na miejscu niszczejącego, gotyckiego kościoła z XIV wieku (wówczas była to świątynia świętego Jana Chrzciciela). W świątyni podziwiać można m.in. przepiękne ołtarze (główny i dwa boczne), neogotycką ambonę, zabytkowe konfesjonały i organy datowane na lata 20 XX wieku. Jednak najważniejsze elementy wystroju tego kościoła to dzieła wielkiego malarza Józefa Mehoffera (nie wszystkie malował osobiście – niektóre były wykonane według jego projektu przez innych artystów), które powstały tutaj w latach 1932-1939: piękne polichromie wykonane techniką kazeinową, stacje drogi krzyżowej, projekty mebli kościelnych, obrazy z wizerunkami świętych, stalle, a także witraże znajdujące się w kaplicach bocznych, prezbiterium i transepcie.

Wychodząc z kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa warto zatrzymać się na chwilę przy jednej z jego ścian, którą nazwano ścianą pamięci ofiar hitleryzmu 1939-1945. W czerwcu 1997 roku umieszczono w tym miejscu czarne tablice z imionami i nazwiskami mieszkańców Turku i okolic zamordowanych przez hitlerowców w masowych egzekucjach w czasie wojennej okupacji (na samym placu targowym Niemcy rozstrzelali ponad 300 osób). Nad tablicami znalazł się wizerunek orła w koronie otoczonego zarysem granic Polski sprzed wojny. Ściana ta jest hołdem dla niewinnych mieszkańców miasta, którzy stali się ofiarami niemieckiego okupanta.

Jeszcze przez chwilę zostaniemy na Placu Henryka Sienkiewicza, gdzie podziwiać możemy jedną z najnowszych atrakcji Turku – ławeczkę z pomnikiem uwielbianego przez mieszkańców Józefa Mehoffera. Ławeczka z pierwszym w Polsce monumentem tego artysty pojawiła się tutaj w 2011 roku i wpisała się w hasło promocyjne miasta: „Turek – miasto w klimacie Mehoffera” (mały wybrukowany placyk, na którym ustawiono ławkę nazwano Skwerkiem Mehoffera). Miejsce wybrane na ten obiekt nie jest przypadkowe, bo znajduje się tuż przy kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, gdzie podziwiać można znane w całej Polsce dzieła tego wybitnego artysty. Warto wspomnieć też o tym, że Józef Mehoffer w 1936 roku został mianowany honorowym obywatelem Turku.

Z Placu Henryka Sienkiewicza wyruszamy w kierunku ulicy 3 Maja, gdzie znajduje się zabytkowy Kościół Ewangelicko-Augsburski. Ten klasycystyczny budynek powstał w 1849 roku według projektu znanego w tamtych czasach Henryka Marconiego dla przybyłych tutaj w latach 20 XIX wieku tkaczy wyznania ewangelickiego. W świątyni zobaczyć można zabytkową klasycystyczną chrzcielnicę oraz ołtarz główny, kalikowane kościelne organy znajdujące się nad amboną, a także przepiękne mozaikowe żyrandole. Warto przyjrzeć się również wieży dzwonniczej umieszczonej nad wejściem do kościoła oraz odwiedzić przylegający do budynku niezwykły cmentarz ewangelicko-augsburski, na którym znajdują się zabytkowe groby pochodzące nawet z 1882 roku.

Na koniec wycieczki po Turku udajemy się w stronę ulic Kaliskiej i Żeromskiego (dawniej nazywanych Nowym Światem i Pólkiem), gdzie zobaczyć możemy 43 zabytkowe domy tkaczy, których budowę rozpoczęto w 1824 roku. Wszystkie te budynki są niemal identyczne – ceglane, parterowe domki o jednakowych wymiarach (15×8 metrów) ustawione przodem do ulicy i przykryte typowymi polskimi dwuspadowymi dachami. Każdy z domów podzielono na dwa dwuizbowe mieszkania (składające się z pokoju i kuchni) odgrodzone od siebie dosyć dużym korytarzem. Dzisiaj domy tkaczy możemy oglądać jedynie z zewnątrz, jednak w Muzeum Miasta Turku znajduje się bardzo szczegółowa rekonstrukcja takiego przykładowego dwuizbowego mieszkania, która daje prawdziwie realistyczny obraz warunków panujących pod dachami tkackich domów.

Turek – mapa z zaznaczonymi atrakcjami